1. Agtergrond
Ek het tot na my afdanking niks van ‘n rekenaar of ‘n epos
of internet geweet nie. Hoog was my verbasing toe ek uit die bloute oor eposse
ondervra word. My eie persoonlike kommentaar word in hakies en in rooi kleur
aangebring.
2. Die ondersoek
Op 2 Desember 2014 is ek by die kantoor van Onze Rust
ingeroep. Magda van Niekerk was daar met ‘n klomp papiere wat onderste bo en
uitgesprei op die lessenaar gelê het. (seker so dat ek
nie moet sien waaroor die papiere handel nie)
Sy vra my: “en wat van al hierdie emails?”.
Ek het geen benul gehad waarvan sy praat nie en vra haar:
“wat se emails?”
Hierop antwoord sy: “die emails wat de Scally geskryf het”.
Aangesien ek niks van enige emails bewus was nie, was my
eerste reaksie: “as de Scally die emails geskryf het, hoekom my daaroor vra,
hoekom vra jy nie vir de Scally self daaroor nie?”
Hierop het van Niekerk bitsig geantwoord: “hy werk nie vir
Onze Rust nie en ek praat nie met hom nie, jy werk vir Onze Rust”! (ek is jammer maar Magda van Niekerk se logika hier maak glad
nie sin nie).
Verder het van Niekerk my uitgevra oor my kinderlewe en my
verbintenis met de Scally. Ek het haar verduidelik dat ek vir ‘n paar jaar na
de Scally se suster omgesien het terwyl hy nog in Pretoria gewoon het. Na sy suster se dood het
de Scally my en my dogter nog in sy huis laat aanbly. (Van
Niekerk se reaksie hierop tydens die ondersoek en ook gedurende die verhoor was
duidelik dat sy eintlik sou verwag het dat de Scally ons uit sy huis moes jaag
na sy suster se dood. Hoekom sou hy so gemeen wou wees? Duidelik het de Scally
meer integriteit as die meeste ander mense wat ek ken.)
(Ek was heeltyd onder die indruk dat
die ondersoek van Magda van Niekerk handel oor die maandelange teistering asook
die aanranding wat ek in Onze Rust verduur het. Ek was verlig dat iemand
belangstel en iets aan die teistering gaan doen. Min het ek geweet dat die
misdade teenoor my eintlik Onze Rust en Engo se goedkeuring wegdra.)
Van Niekerk het my toe gevra of ek bly is dat de Scally vir
my opkom. Ek het ja geantwoord omrede ek werklik bly was dat iemand raaksien
dat my gesondheid agteruitgaan as gevolg van die teistering terwyl my werkgewer
duidelik nie ‘n bloue duit omgegee het nie. (Maar nog
steeds het ek nie geweet daar was ‘n epos daaroor nie en nog minder het ek
geweet dat dit op internet geplaas was.)
Verder het van Niekerk vir my gesê: “Jy is so diep in die
moeilikheid jy weet nie hoe om daar uit te kom nie.” Sy het my ook gevra: “waar
gaan jy weer ‘n werk kry?”
Ek het geantwoord: “ek weet nie sê jy maar vir my.” (Ek was verslae oor haar aanmerking en vraag. Duidelik was
daar reeds voor van Niekerk se ondersoek klaar besluit dat ek skuldig is en dat
ek afgedank gaan word.)
3. Die wetsaspekte en Kenner
se kommentaar
Na my afdanking het ek die hele saak met dokumentasie verwys
na onder andere ‘n prokureur in Kaapstad, asook ‘n prokureur aan die Oos Rand
wat spesialiseer in arbeidsake. Ek het ook navorsing gedoen op internet (met
die hulp van my dogter) en op verskeie artikels van lvan lsraelstam, Chief
Executive of Labour Law Management Consulting, afgekom. Mnr lsraelstam was vir
vier jaar ‘n senior kommissaris by die CCMA en skryf gereeld artikels oor
arbeidsake vir koerante en tydskrifte. Mnr lsraelstam kan sekerlik as die mees gerespekteerde
arbeidskonsultant in die land beskou word.
Hier is ‘n paar aanhalings uit een van sy artikels getitel INVESTIGATING
MISCONDUCT REQUIRES SKILL, asook ‘n verwysing na ‘n spesifieke CCMA saak:
“Two common mistakes that employers make on receiving
misconduct allegations against employees are:
Firstly, they ignore the reports because acting on them is
‘too much trouble’ or because they are scared of infringing the myriad of legal
rights that employees enjoy. This constitutes dereliction of duty or ignorance
of the legal process on the part of the management.
Alternatively, the managers may hastily implement discipline
without first investigating the validity of the reports. This may occur due to
feelings of anger or to ignorance of the labour law pertaining to disciplinary
process. Investigation of misconduct allegations is a crucial step in legally
acceptable disciplinary action and cannot be bypassed.”
“There is no specified time period for completion of an
investigation. However, the investigation must commence without delay and must
only be halted when the investigator is fully satisfied that every stone has
been turned over. The length of the investigation depends on the nature of the
case, the amount of evidence and the availability of witnesses and other
evidence. Typically, a good investigator will find that the more evidence
he/she uncovers, the more leads there are. It is only when this process of
following all lines of inquiry have been exhausted that the investigation can
be halted.”
“In the case of TGWU obo Joseph and others vs Grey Security
Services (Western Cape)
(Pty) Ltd (2004, 6 BALR 698) a number of security guards were dismissed after
the employer’s client requested the employer to remove the guards from the
premises for having been involved in dishonest practices.
The employees refused to be transferred away from the
client’s site and were therefore dismissed. The CCMA found the dismissals to be
substantively
unfair. This was because the employer had not investigated
the client’s allegations of dishonesty against the guards. The employer was
therefore ordered to reinstate all the employees with full back pay and to pay
their costs. Such a costly reinstatement might not have occurred had the
employer investigated the conduct alleged by the client.”
Uit bogenoemde artikel asook die verwysing in die bogenoemde
CCMA saak, is dit my opinie dat Magda van Niekerk nie eers ‘n benul het om so
tipe ondersoek te doen nie. Van Niekerk moes haar eers vergewis het van al die
feite en om ‘n regverdige ondersoek te verseker, het van Niekerk geen ander
opsie gehad as om met de Scally die saak oor die emails te bespreek het nie.
Indien Magda van Niekerk in my opinie net oor die kennis beskik het of
net ten minste die moeite gedoen het om navorsing te doen soos ek gedoen het,
sou daar nooit enige probleem met my saak gewees het nie. Maar selfs met haar
mislukte ondersoek het sy nog steeds voortgegaan om my aan te kla.
In my opinie hoort die ondersoek wat gedoen was net
op een plek: die ashoop.
Binnekort volg die bespreking van die aanklag en die interne
verhoor.
Wanda du Plessis